เมื่อเปรียบเทียบกับการเตรียมไม้ใน 2 ขั้นตอนที่ผ่านมา กบที่จะใช้งานที่ขั้นตอนนี้ จึงต้องเป็นกบที่มีใบคมที่สุด มีการปรับตั้งกบที่ละเอียดที่สุด ตั้งใบกบออกมาเท่าๆกัน อยู่กึ่งกลาง ไม่ตกซ้าย/ขวา
กบกลุ่มนี้ มีความยาวตั้งแต่ 7"-10" ดังเช่น กบหมายเลข 4 ยาว 9" และมีความกว้างของใบเท่ากับ 2" หรือกบหมายเลข 4 1/2 ซึ่งยาวเท่ากัน แต่มีความกว้างใบมากกว่า ซึ่งก็เหมาะกับการเก็บงานไม้เช่น ผิวหน้าโต๊ะ หรืออีกตัวอย่างก็คือ กบหมายเลข 3 ซึ่งมีใบแคบกว่าหมายเลข 4 ก็จะเหมาะกับงานไม้หน้าแคบๆ เช่น พนังโต๊ะตัวเล็ก
กบกลุ่มนี้ ใช้สำหรับไสผิวไม้บางๆ ตั้งแต่ต่ำกว่า 0.002" ลงมา เราจึงต้องการท้องกบที่เรียบตรง และเปิดช่องกบให้น้อยที่สุดเท่าที่จะไสได้โดยไม่ติดขัด ใบกบควรจะมีความโค้งน้อยมากๆๆๆ
จังหวะการไสกบนั้น เราจะไสตรงเท่านั้น และต้องระมัดระวังเส้นทางการไส นั่นคือ ให้กบกินผิวไม้สม่ำเสมอ เท่าๆกันทั้งผิว (ไสทางตรงไปทีละช่วงๆ เหมือนๆทาสี) เราจะไสจนพบว่ากบกินไม้ออกมาเป็นแผ่นๆตลอดทาง (นั่นแสดงว่าไม้เรียบมากเท่าๆกันหมดแล้ว)
จากนั้น เราอาจจะใช้แผ่นขูดสแครปเปอร์ เพื่อเก็บตาไม้ที่หลงเหลือ
และถ้าจำเป็นจริงๆ เราก็ยังสามารถใช้กระดาษทรายละเอียด #220 ขัดบางๆ
แล้วยังไงต่อล่ะทีนี้??
ยังจำกันได้หรือเปล่าว่า เราแบ่งช่วงการเตรียมไม้ออกเป็น 3 ช่วง หยาบ เรียบ ลื่น
ดังนั้น เราก็สามารถแบ่งกลุ่มเครื่องมือ power tool เข้าใช้งานตาม 3 ช่วงนี้ได้เช่นกัน
ช่วงหยาบ เราใช้เครื่องรีดไม้/ไสชิด เพื่อนำไม้ที่ไม่ต้องการออกให้มากที่สุด และปรับระดับผิวให้ตรงพอรับได้ (เครื่องรีดไม้/ไสชิด ทำให้ไม้เรียบก็จริง แต่ก็ยังทิ้งรอยใบมีด ขรุขระไว้ที่ผิวไม้นะครับ)
ช่วงเรียบ เราใช้เครื่องขัดกระดาษทรายวงกลม เครื่องขัดสายพาน หรือ drum sander
ซึ่งมันทำหน้าที่ลบรอยมีดที่เกิดจากขั้นตอนแรก (ลบรอยใบมีดจากเครื่องรีดไม้/ไสชิด)
อย่างไรก็ดี เราก็ต้องมีทักษะการใช้เครื่องมือทีชำนาญเช่นกัน เพราะเราจำเป็นต้องรักษาระดับความเรียบตรงของผิวไม้ในขั้นตอนนี้ด้วย
ช่วงลื่น นั่นก็คือ การขัดด้วยเครื่องขัดกระดาษทรายแบบแบน หรือใช้มือขัด เพื่อลบรอยออกให้หมดเท่าที่จะทำได้
เมื่อเราเห็นภาพทั้งหมดแล้ว เราก็สามารถผสมผสานการใช้ power tool และ hand tool เข้าด้วยกัน ตามอุปกรณ์ที่เรามีอยู่ในมือ ยกตัวอย่างเช่น...
เรามี hand tool คือ smoothing plane อยู่เพียงชิ้นเดียว ดังนั้น...
ช่วงหยาบ เราจึงเตรียมไม้ด้วยเครื่องรีดไม้/ไสชิด
ช่วงเรียบ เราใช้เครื่องขัดกระดาษทรายวงกลม
ช่วงลื่น เราจึงสลับมาใช้ hand tool = smoothing plane
หรืออีกตัวอย่างเช่น เราจะเลือกซื้อกบอะไรก่อนดี ถ้าเรายังไม่มีเครื่องรีดไม้/ไสชิด
คำตอบก็คือ เราต้องซื้อ fore plane เพราะเราต้องการเครื่องมือในช่วงหยาบ
สรุปก็คือ เราต้องมั่นท่องไว้ในใจเสมอๆว่า 3 ขั้นตอน หยาบ เรียบ ลื่น
และเลือกใช้เครื่องมือ ทำงานตามลำดับขั้นตอนดังกล่าว
นอกจากนี้ เรายังสามารถประยุกต์ไปกับการเตรียมไม้แบบอื่นๆ สมมติเช่น การตัดไม้โค้งๆ
ช่วงหยาบ ก็คือ เราใช้ band saw ตัดตามรูปทรงที่ต้องการ
ช่วงเรียบ ก็คือ เราใช้บุ้ง/ตะไบ เพื่อลบรอยคลองเลื่อยที่เกิดขึ้นจาก band saw
ช่วงลื่น ก็คือ เราใช้กบขูด (spokeshave) เก็บรอยโค้งให้เรียบเนียนพร้อมสำหรับการทำสี เคลือบผิว
รูปและเรียบเรียง อ้างอิงจาก Popular Woodworking 2006-Febuary, issue 153 โดย Christopher Schwarz
==========================================================
ในส่วนของกบไทยนั้น ผมเองมีประสบการณ์กับการใช้กบธรรมศักดิ์เท่านั้น
เท่าที่คุยกับอ.ดนัย ผู้ผลิตกบไม้สำหรับมืออาชีพมานาน 30 กว่าปี เรียกกันทั่วๆไปว่า กบธรรมศักดิ์
อาจารย์เล่าให้ฟังว่า กบไทยเราก็มีขนาดความสั้นยาวเหมือนๆกบฝรั่ง แต่ไม่ได้มีครบถ้วนแบบฝรั่งทุกๆเบอร์ กบไทยเราแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กบล้าง (มีฝาประกับ) และกบผิว
ยกตัวอย่างเช่น กบยาว 14" ก็จะมี กบล้าง 14" และกบผิว 14" ซึ่งก็ไม่ได้มีการตั้งหมายเลขดังกบฝรั่งนะครับ เราอ้างชื่อกบตามการใช้งานเลยคือ กบล้าง 14" และกบผิว 14" ตามลำดับ
สมมติว่า เราจะใช้กบไทยทั้งหมด และต้องการไสไม้ยาว 1 เมตร
ช่วงหยาบ เราจะใช้กบล้าง 14"
ช่วงเรียบ ใช้กบผิว 20", 22"
ช่วงลื่น เนื่องจากกบไทย ไม่มี smoothing plan (กบที่มีการตั้งใบองศามากๆ) เราจึงสามารถใช้เทคนิคการกลับใบกบ (bevel up) มาทดแทน smoothing plan ครับ จุดประสงค์คือ ขูดจุดนูนเล็กๆน้อยๆ, ตาไม้ และจัดการกับลายไม้ที่ย้อนกันไปมา
(ภาพแสดงกบล้าง 14" และกบผิว 9" ของธรรมศักดิ์การช่าง)
เป็นที่น่าเสียดายว่า ปัจจุบันนี้ช่างไม้ไทยทำงานอุตสาหกรรมเยอะ จึงนิยมใช้ power tool มาช่วยทุ่นแรงเพื่อได้ให้ชิ้นงานจำนวนมากๆในเวลาอันสั้น กบไม้ไทยจึงค่อยๆลืมๆเลือนๆทีละเล็กละน้อย
สนใจติดตามข่าวสารธรรมศักดิ์การช่าง สามารถติดตามได้ที่
https://www.facebook.com/wenhandplanes
ร้านธรรมศักดิ์การช่าง อยู่ซอยเพชรเกษม 39/4 อยู่ตรงข้ามกับห้างเทสโก้ โลตัส ตลาดบางแค
เข้าซอยเข้าไปประมาณ 30 เมตร ร้านจะอยู่ทางซ้ายมือครับ
ไม่ลืมครับผมใช้กบธรรมศักดิ์มาหลายปีแล้วครับใช้ดีมากๆ
ReplyDelete